NHẬT BẢN ĂN TẾT ÂM HAY DƯƠNG? – PHONG TỤC ĐỘC ĐÁO VÀO NGÀY TẾT Ở NHẬT
1. VÌ SAO NGƯỜI NHẬT BỎ TẾT ÂM?
1.1. Do cải cách của Thiên Hoàng Minh Trị năm 1873
Trước đây, người Nhật vẫn sử dụng lịch âm theo truyền thống của Trung Hoa. Theo đó, năm mới rơi vào tháng Giêng âm lịch. Tuy nhiên, vào năm 1873, Thiên hoàng Minh Trị đã thực hiện cải cách lịch pháp. Chuyển sang dùng lịch dương giống phương Tây.
Theo lịch mới này, năm mới rơi vào ngày 1/1 dương lịch thay vì tháng Giêng âm lịch như trước đây. Đây là một phần trong cải cách Minh Trị Duy Tân nhằm hiện đại hóa Nhật Bản. Đưa nước này theo kịp các nước phương Tây.
Việc bỏ lịch âm chuyển sang lịch dương khiến người Nhật cũng bỏ Tết âm lịch để ăn Tết dương lịch. Từ đó, ngày năm mới của Nhật Bản chính thức rơi vào ngày 1/1 dương lịch và không còn tính theo lịch âm nữa.
1.2. Người Nhật Bản muốn thoát khỏi những ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa
Ngoài lý do cải cách lịch pháp, người Nhật cũng muốn thoát khỏi ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa bằng cách bỏ lịch âm. Trước đây, Nhật Bản chịu ảnh hưởng rất lớn từ văn hóa Trung Hoa. Trong đó có việc sử dụng lịch âm và ăn Tết cổ truyền.
Tuy nhiên, vào thời Minh Trị, Nhật Bản muốn khẳng định bản sắc văn hóa riêng biệt. Không lệ thuộc vào Trung Hoa nữa. Chính vì vậy, họ đã từ bỏ lịch âm cùng các phong tục ăn Tết cổ truyền để thiết lập nên những phong tục mới vào dịp năm mới.
Điều này thể hiện rõ quyết tâm của người Nhật trong việc xây dựng bản sắc văn hóa dân tộc. Khẳng định vị thế của đất nước mình độc lập với Trung Hoa. Chính sách này là một phần quan trọng trong công cuộc hiện đại hóa đất nước của Thiên hoàng Minh Trị.
2. PHONG TỤC NGÀY TẾT Ở NHẬT BẢN
2.1. Ngày dọn dẹp nhà cửa Osouji
Người Nhật có tục lệ dọn dẹp nhà cửa vào cuối năm cũ. Đây được gọi là Osoji, diễn ra vào ngày 13/12 âm lịch. Trong ngày này, mọi người quét dọn nhà cửa, vệ sinh các ngóc ngách để đón năm mới sạch sẽ.
Theo quan niệm Nhật Bản, việc dọn dẹp sẽ xua đi vận xấu của năm cũ, mang lại may mắn cho năm mới. Chính vì vậy, người Nhật rất chú trọng ngày Osoji này.
2.2. Trang hoàng nhà cửa
Sau khi dọn dẹp nhà cửa, người Nhật sẽ trang hoàng lại căn nhà để đón chào năm mới. Các cửa hàng, khách sạn, nhà hàng cũng trang trí lộng lẫy để tạo không khí vui tươi, rộn ràng.
Người Nhật treo đèn lồng, cây mai, hoa cúc,tranh cầu để cầu năm mới an lành, may mắn. Màu sắc tượng trưng cho sự tươi mới cũng được sử dụng nhiều như trắng, vàng, đỏ.
2.3. Joya no Kane – Lễ rung chuông
Vào đêm giao thừa, người Nhật có lệ rung chuông chùa, gọi là Joya no Kane. Tiếng chuông 108 hồi đánh dấu sự ra đi của năm cũ và chào đón năm mới.
Người Nhật tin rằng âm thanh trầm hùng, thiêng liêng từ những hồi chuông sẽ xua đuổi tà ma, cầu cho năm mới bình an và may mắn.
2.4. Viếng đền thờ hoặc chùa – Hatsumoude
Theo phong tục, đêm giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết, người Nhật sẽ đến chùa hay đền thờ đầu tiên trong năm để cầu bình an và may mắn cho năm mới.
Đây được gọi là lễ Hatsumoude. Người Nhật tin rằng việc cầu nguyện tại đây sẽ mang lại vận may cho cả năm.
Các ngôi đền như Meiji Jingu ở Tokyo hay Fushimi Inari ở Kyoto thường đông nghẹt du khách vào dịp Hatsumoude. Mọi người thắp hương, cầu nguyện và hy vọng một năm mới tốt lành.
2.5. Thiệp chúc Tết Nengajo
Người Nhật có phong tục gửi thiệp chúc Tết Nengajo tới người thân, bạn bè để chúc mừng năm mới. Những tấm thiệp đỏ rực rỡ, in hình những con vật linh thiêng truyền mang lời chúc phúc lộc, thịnh vượng.
Thiệp Nengajo phải gửi đi trước ngày 31/12 và đóng dấu bưu điện cùng năm. Người Nhật tin rằng điều này sẽ đem lại may mắn cho cả năm.
Thiệp Nengajo không chỉ được gửi tặng người thân mà còn gửi đến đối tác, khách hàng như một lời chúc mừng năm mới chân thành, thắt chặt mối quan hệ.
3. NHỮNG MÓN ĂN VÀO ĐẦU NĂM MỚI CỦA NGƯỜI NHẬT
3.1. Toshikoshi Soba – Mì sợi năm mới
Toshikoshi Soba là món mì sợi truyền thống của Nhật Bản, không thể thiếu trong ngày Tết. Người Nhật tin rằng ăn mì sợi vào đêm giao thừa sẽ giúp cuộc sống được dài lâu, bền chặt như sợi mì.
Mì được nấu với nước dashi thơm ngon, ăn kèm trứng cút luộc, rong biển nori và wasabi. Món ăn giản dị nhưng tinh tế này mang ý nghĩa cầu chúc cho cuộc sống no đủ, hạnh phúc trong năm mới.
3.2. Osechi Ryori – Hộp cơm truyền thống
Osechi Ryori là những hộp cơm cúng vào ngày Tết của Nhật Bản. Mỗi món ăn trong hộp cơm đều mang một ý nghĩa, tượng trưng cho sự may mắn, bình an trong năm mới.
Các món truyền thống không thể thiếu như tôm, trứng cút, daikon, củ cải đường ngâm sốt, cá hồi… Mỗi gia đình lại có cách chế biến và trang trí hộp cơm với ý nghĩa riêng.
Đây là một phần không thể thiếu trong ngày Tết của người Nhật, thể hiện sự sum vầy, hạnh phúc của cả gia đình.
3.3. Ozoni – Canh sườn heo và bánh mochi
Ozoni là món canh truyền thống của Nhật Bản, được ăn vào ngày đầu tiên của năm mới. Đây là món ăn đặc biệt quan trọng, tượng trưng cho sự đoàn tụ.
Món này có nước dùng dashi thơm ngọt, với sườn heo, rau củ và bánh mochi trắng mềm. Người Nhật tin rằng ăn Ozoni sẽ mang lại sức khỏe, hạnh phúc và hòa thuận cho cả năm.
Những món ăn truyền thống như vậy không chỉ thể hiện văn hóa ẩm thực phong phú mà còn thể hiện tầm quan trọng của ngày Tết với tinh thần và giá trị cốt lõi của người dân xứ Phù Tang.
Tổng kết
Như vậy, có thể thấy người Nhật đã từ bỏ Tết âm lịch cổ truyền để chuyển sang ăn Tết dương lịch. Quyết định này xuất phát từ chính sách cải cách của Thiên hoàng Minh Trị cũng như mong muốn khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc của người Nhật.
Các phong tục ngày Tết ở Nhật Bản ngày nay đã được định hình lại theo nét văn hóa truyền thống như ngày dọn dẹp Osoji, trang trí nhà cửa, lễ rung chuông Joya no Kane, viếng chùa cầu phúc Hatsumode, gửi thiệp Nengajo…
Những món ăn đặc trưng như mì sợi, hộp cơm Osechi, canh Ozoni… cũng thể hiện đậm đà bản sắc và ý nghĩa văn hóa trong ngày Tết của người dân xứ sở hoa anh đào.
Tuy không còn giữ phong tục Tết cổ truyền nhưng những nét văn hóa độc đáo mới về ngày Tết của người Nhật vẫn thể hiện sự kế thừa và phát huy tinh hoa truyền thống. Đây chính là nét đặc sắc trong văn hóa ăn Tết của đất nước mặt trời mọc xinh đẹp.
Du học Nhật Bản JVGROUP – Con đường đi đến Thành công
Hotline: 0986.590.388
Website: Jvgroup.com.vn
Youtube: JVGROUP- Du học Nhật Bản
Tiktok: Du học Nhật Bản JVGROUP